O lat ín v u lga r ibér ico presentaba trazos que o facían d ist into do lat ín doutras prov incias: usábanse, por exemplo, os verbos quaerere 'querer' e non volere (f rancés vouloir), fabulari ' fa la r' e non parabolari (f rancés parler); e o nome caseus 'quei xo' e non format icus (f rancés f romage). A aparición do galego e dos outros romances peninsulares Cando no 711 se produce a entrada na Península dos musulmáns, o latín vulgar ibérico xa estaba fragmentado en dialectos: a palabra latina portam 'porta' pronunciábase nunhas zonas puorta, puerta ou puarta, mentres que noutras se pronunciaba porta; a palabra latina lunam ' lúa' pronunciábase nunhas zonas lluna, mentres que noutras se pronunciaba luna; a palabra latina aream 'eira' cambiara para aira nunhas zonas e noutras para eira. Os musulmáns conquistaron rapidamente toda a Península , coa excepción do norte. Chegaron ao río Miño, onde detiveron o seu avance; só o cruzarían en expedicións militares. Arredor do ano 741 abandonaron a rexión comprendida entre o Douro e o Miño, onde ficaron vivindo os antigos moradores. A partir deste momento, a Gallaecia vese libre da dominación musulmá . As zonas da Península que ficaron baixo o poder musulmán foron pouco a pouco aban- donando o mozárabe, o romance que alí se xerara, e pasaron a falar variedades do árabe, lingua que usaron os mouriscos que viviron en España ata a súa expulsión en 1610. Tanto na Gallaecia coma nas outras rexións do norte continuouse falando romance, que seguiu evolucionando e afastándose do latín ; este último empregábase cada vez máis só como lingua escrita . Pola súa parte, o latín escrito ía paulatinamente agregando máis e máis interferencias do romance e afastándose do latín literario escrito noutrora . De feito, o latín xa se aprendía como unha lingua distinta . Nalgún momento da historia , e coma noutras parte da Europa románica , as per - soas alfabetizadas decatáronse de que falaban dun xeito e escribían doutro; de feito, existían xa unha literatura que se expresaba en latín e outra en romance. Na Gallaecia produciuse literatura amorosa no romance da zona , que podemos chamar galego-portugués. Noutras áreas da Península , usábanse outros romances: leonés, castelán , aragonés, catalán . Máis adiante, comezou a empregarse o romance para escribir documentos oficiais e, finalmente, na prosa literaria . A Reconquista foi co tempo avanzando cara ao sur, de modo que os hispanocristiáns do norte gañáronlles terreo aos hispanomusulmáns. Consonte baixaba a fronteira política , os cristiáns do norte poboaban as zonas conquistadas e levaban as diversas modalidades de romance: os portugueses, o portugués; os leoneses, o leonés; etc. Este feito de levar as falas do norte para o sur explica a actual distribución das linguas e dialectos na península ibérica . Desde ese momento, as fronteiras lingüísticas principais da península ibérica baixan de norte a sur e por iso encontramos unha sucesión de linguas que vai de occidente a oriente. 3. 1 Repara nestas palabras, en diferentes idiomas. Agrupa as linguas polas súas similitudes lexicais e sinala que linguas se parecen máis. Contesta. A que atribúes estas semellanzas e diferenzas lexicais entre linguas? Responde. A que se deben as diferenzas que separan ciego, cego e cieco, ou as que separan muller e mujer? A C T I V I D A D E S romance ad x. e s. m . (Lingua) que procede do latín , coma o galego, o portugués, o castelán , o catalán , o asturiano, etc. Adoita empregarse este termo para denominar as variedades ling ísticas que resultaron da evolución do latín nos distintos territorios en que se falou esta lingua . 1 galego máis cego ferver muller castelán más ciego hervir mujer francés plus aveugle boullir femme italiano più cieco bollire donna 17 A L I N G U A E O S S E U S F A L A N T E S
RkJQdWJsaXNoZXIy